БОЙГОНӢ, архив, бойгон, муассисаи мустақил ё сохтори мақомоти давлатӣ (ташкилот, муассиса, корхона), ки ҳуҷҷатҳои ба таркиби Хазинаи бойгонии миллӣ дохилкардашуда, инчунин маҷмӯи ҳуҷҷатҳои дар натиҷаи фаъолияти мақомоти давлатӣ (ташкилот, муассиса, корҳона) ва шахсони алоҳида пайдошударо ҷамъоварӣ ва нигоҳдорӣ мекунад, барои баҳисобгирӣ ва истифодаи ҳуҷҷатҳо дастгоҳи илмӣ-маълумотдиҳӣ тартиб медиҳад, истифодаи минбаъдаи ҳуҷҷатҳоро барои мақсадҳои имрӯзаи давлат ва ҷомеа таъмин менамояд.
Таърихи Бойгонии ватанамон аз ҳазорсолаи 1 то милод сар мешавад. Ёдгорҳои таърихие ёфт шудаанд, ки дар бораи давлатҳои Порт, Хоразм, Суғд, давлатӣ Сомониён маълумоти хатгӣ доранд. Ибни Сино дар бораи Бойгонии китобхонаи давлатӣ Сомониён маълумоти пурарзиш додааст. Аз асрҳои 8-10 сар карда, баробари Бойгонии давлатӣ Бойгониҳои шахсӣ низ пайдо шуданд (Бойгонии Деваштич ва ғайра).